بررسی تغییرات کاربری زمین شهری از طریق مصوبات کمیسیون ماده پنج (مطالعه موردی شهر رشت)

از اوایل دهه 1350 کمیسیون ماده پنج (کمپ) به­عنوان مرجع قانونی برای انعطاف­پذیری اجرای طرح­های جامع و تفصیلی شهری در ایران مورد استفاده قرار گرفته است. بر پایه این قانون کلیه تغییرات مربوط به کاربری­های زمین شهری در محدوده قانونی شهرها از طریق تصمیمات این کمیسیون انجام می­گیرد. مقاله حاضر تلاش می­کند وضعیت تغییرات کاربری زمین شهری را با استناد به تصمیمات کمیسیون ماده پنج در شهر رشت طی یک دوره ده ساله مورد بررسی قرار دهد. داده­های مورد استفاده در این پژوهش، پرونده­های مطرح شده در کمپ شهر رشت در طول سال­های 1385 -1376 می­باشد که با استفاده از روش­های آماری توصیف و  مورد تحلیل قرار گرفته است. مهم­ترین یافته­های این تحقیق به شرح زیر می­باشد: گرایش تقاضا برای تغییر کاربری زمین شهری در رشت طی دوره مطالعاتی با روند افزایشی مواجه بوده است. در حالی که کاربری­های مسکونی و تجاری به دلایل ارزش افزوده اقتصادی، بیشترین مقدار افزایش را در میان تقاضاهای تغییرات کاربری اراضی شهری داشته­اند، فعالیت­های مرتبط با خدمات عمومی نظیر فضای سبز، خدمات آموزشی و ورزشی با بیشترین مقدار کاهش روبرو بوده­اند. همچنین تعداد پروانه­های ساختمانی صادره توسط شهرداری، قیمت زمین و ساختمان از مهم­ترین عوامل مرتبط با تقاضا و حجم تغییرات کاربری زمین شهری در  رشت محسوب می­شوند.